Muzyki Oratoryjnej MUSICA SACROMONTANA
Gostyń – Święta Góra 2025
sobota, 27 września 2025 r., godz. 19:30
WENECKA NOC NA ŚWIĘTEJ GÓRZE
Koncert dedykowany Powiatowemu Bankowi Spółdzielczemu w Gostyniu z okazji 160-lecia
INTERPRETI VENEZIANI – Wenecja / Włochy
Antonio Vivaldi, Gioachino Rossini, Felix Mendelssohn
Zaproszeni wykonawcy to od 1987 roku nowa rzeczywistość na włoskiej i międzynarodowej scenie koncertowej. Zespół od razu ugruntował swoją pozycję artystyczną dzięki żywiołowości i całkowicie włoskiemu rozmachowi, które charakteryzują ich występy. Interpreti Veneziani co roku cieszy się tysiącami widzów z całego świata, a najczęściej można ich podziwiać w Wenecji, mieście Antonio Vivaldiego. Do ich ważnych sukcesów można zaliczyć udział w festiwalach w Melbourne, w Bayreuth, Praskim Festiwalu Muzycznym „Václav Hudeček”, koncerty w Pałacu Królewskim w Sztokholmie, udział w światowym telemaratonie w Teatrze Kirowa na rzecz „odrodzenia nazwy miasta St. Petersburg”, koncert w Symphony Hall w Osace oraz w Suntory Hall i Kjoi Hall w Tokio.
niedziela, 28 września 2025 r., godz. 18:30
MUZYCZNE SKARBY ŚWIĘTEJ GÓRY
Koncert z okazji 100-lecia Fundacji Zakłady Kórnickie
Capella MusicaGnesnensis / Gniezno
Anna Mikołajczyk-Niewiedział – sopran, Marta Czarkowska – sopran, Agnieszka Rehlis – mezzosopran, Jakub Foltak – kontratenor, Tomasz Krzysica – tenor, Filip Bańkowski – tenor, Robert Gierlach – bas-baryton, Piotr Bujnowski – bas-baryton, Radosław Kamieniarz – koncertmistrz
Jan Wański – Symfonia D-dur, Litania ex G|
Józef Zeidler – Litaniae Lauretanae ex F
Gnieźnieńska kultura muzyczna należała do jednych z prężnie rozwijających się w Polsce. W mieście działała kapela katedralna na wysokim poziomie, muzyki uczono również w gnieźnieńskiej szkole katedralnej i seminarium, kompozytorzy mieli do dyspozycji chóry gnieźnieńskie, scholarzy i alumnów. Podobne zespoły działały przy klasztorach i katedrach w Wielkopolsce, między innymi w Gostyniu, Borku Wielkopolskim, w Poznaniu i Grodzisku. Stąd podobieństwo repertuarowe i powtarzające się nazwiska kompozytorów i muzyków. Na pewno należeli do nich Jan Wański i Józef Zeidler. W dawnych czasach muzycy kapel zapewne znali się i odwiedzali, wymieniali doświadczeniami muzycznymi. Na otwarcie naszego jubileuszowego festiwalu zaprosiliśmy kapelę z Gniezna, aby wrócić do dawnych tradycji muzycznych i nie tylko.
sobota, 4 października 2025 r., godz. 19:30
DUSZA SKRZYPIEC HENRYKA WIENIAWSKIEGO
Koncert dedykowany Piaskom z okazji 250-lecia lokacji
Zespół Solistów RICORDANZA / Wrocław
IlyaGrubert – skrzypce, Karol Kowal – kontrabas, Krzysztof Meisinger– gitara
Giovanni Bottesini – Gran duo concertante (1844), koncert na kontrabas, skrzypce i orkiestrę kameralną
Józef Zeidler – Modlitwa o deszcz (pierwsze opracowanie na gitarę i smyczki)
Katarzyna Brochocka – Modlitwa – na kontrabas i orkiestrę kameralną (prawykonanie)
Trzeci koncert to upamiętnienie ostatniego przed śmiercią występu Henryka Wieniawskiego z Giovannim Bottesinim, który zwany był „Paganinim kontrabasu”, we Wrocławiu w 1877 roku. Nikomu nie trzeba przedstawiać wielkiego mistrza skrzypiec, jakim był Wieniawski, ale z pewnością odczujemyjego duchową bliskość w czasie, ponieważ IlyaGrubert zagra na skrzypcach wielkiego mistrza. Ze znaną festiwalowej publiczności orkiestrą Ricordanza wykona on Gran duo concertante Giovanniego Bottesiniego, jeden z najbardziej wirtuozerskich utworów na nietypowy zestaw instrumentów: kontrabas i skrzypce. Podczas koncertu będzie miała także miejsce oficjalna premiera filmu i płyty Dusza skrzypiec Wieniawskiego. Z pewnością podkreśli to wyjątkowość koncertu i determinację Wojciecha Czemplika, pasjonata tego tematu.
niedziela, 5 października 2025 r., godz. 18:30
LAUDI SPIRITUALI – WIARA I RADOŚĆ ŚW. FILIPA NERI
Koncert dedykowany firmie Kaczmarek Malewo z okazji 40-lecia
CAPPELLA VALLICELLIANA – Rzym / Włochy, Polska
Valerio Losito – dyrygent, skrzypce
Agnieszka Adamczak – sopran, Tomasz Krzysica – tenor
LaudiSpirituali – Francesco Soto de Langi, Michael Praetorius
Józef Zeidler – pastorałka Józefa ZeidleraO puerparvule
Ostatni koncert przywołuje LaudiSpirituali (łac. hymny duchowe), a więc będzie to spotkanie z radosną duchowością św. Filipa Neri. Dom modlitwy, który stworzył w Rzymie w XVI wieku oraz jego wielki wpływ na odnowienie wiary w stolicy chrześcijaństwa zaowocował powstaniem Kongregacji Księży i Braci Filipinów w 1575 roku, powołanej do ewangelizacji modlitwą, słowem i muzyką. W repertuarze oratoryjnego wieczoru usłyszymy utwory odnalezione w Bibliotece Kongregacji w Rzymie.W program koncertu znakomicie wpisuje się również pastorałka Józefa ZeidleraO puerparvule na ludową nutę brawurowo zaśpiewana i zagrana w atmosferze święta muzyki przez Valerio Losito i przyjaciół festiwalu.
Od najdawniejszych czasów wzgórze opodal miasta Gostynia było nazywane locus sacer (łac. miejsce święte) i locus Matri Dei (łac. miejsce Matki Boga). Już w roku 1468 istniała tu pierwsza cudami słynąca kaplica ku czci Matki Bożej. Cudownie uzdrowiony magnat wielkopolski Adam Florian Konarzewski stał się pierwszym fundatorem Świętej Góry. Dzięki niemu i wdowie po nim, Zofii z Opalińskich, w latach 1676-1698 wybudowano obecną świątynię – bazylikę p.w. Niepokalanego Poczęcia NMP oraz św. Filipa Neri. Jest ona wzorowana na weneckiej bazylice Santa Maria della Salute, będącej również dziełem Baldassara Longheny. Imponującą kopułę, zakrystię oraz klasztor zaprojektował natomiast Pompeo Ferrari. Walory duchowe, historyczne i architektoniczne Świętej Góry zostały ukazane przez podniesienie świątyni do godności Bazyliki Mniejszej (1971) i uznanie całego zespołu klasztornego za Pomnik Historii Prezydenta RP (2008). Od 1668 roku kustoszami Sanktuarium Świętogórskiego są księża filipini, których charyzmatem jest ewangelizacja przez szeroko pojętą kulturę.
Klasztor Księży Filipinów na Świętej Górze posiada bogatą tradycję muzyczną. Rozpoczynając swoją pracę duszpasterską w Polsce, księża filipini realizowali ideę oratoryjną św. Filipa Neri, który działał w Rzymie w XVI wieku. W swojej oryginalnej metodzie głoszenia Ewangelii wielką rolę przypisywał muzyce, przez którą łatwiej dotrzeć do głębi ludzkiego serca. W związku z tym gromadził w swoim oratorium także wybitnych muzyków i kompozytorów, takich jak Giovanni Animuccia, czy Giovanni Pierluigi da Palestrina oraz dał początek oratorium jako nowej formie muzycznej. Od XVII wieku istniała w Gostyniu kapela świętogórska, która uświetniała uroczystości religijne, a także koncertowała na dziedzińcu klasztornym. Była to kontynuacja filipińskiej tradycji muzycznej, która mogła przybrać w Gostyniu wielkie rozmiary dzięki wsparciu ze strony fundatorów – Konarzewskich, Mycielskich i Opalińskich. Ambicją Zgromadzenia było zatrudnianie najwybitniejszych muzyków i kompozytorów. Tworzyli oni nowe utwory dla potrzeb istniejącego sanktuarium, a także gromadzili dzieła muzyczne największych ówczesnych europejskich mistrzów. Naszą muzyczną schedą jest więc kilkusetletnia biblioteka kapeli. W związku z tym w archiwach znajdują się do dziś kopie utworów m. in. Haydna, Mozarta, Diterrsdorfa, Cherubiniego, Pokornego, Novotnego, Pichla, Stamitz’a, Lohr’a, Habla oraz oryginalne utwory polskich kompozytorów m. in. Jana Wańskiego, Franciszka Ścigalskiego, Maksymiliana Koperskiego oraz Józefa Zeidlera. Ostatnie badania muzykologiczne archiwaliów muzycznych w klasztorze na Świętej Górze potwierdzają ich niespotykane walory. Bardzo liczne siedemnasto- i osiemnastowieczne manuskrypty stanowią niezwykle cenne dziedzictwo narodowe. Znaczenie prawykonań w czasie naszego festiwalu jest tym cenniejsze, że zawartość świętogórskiego archiwum muzycznego jest dotąd niepublikowana.
Wszyscy, którzy uczestniczą w koncertach Festiwalu Muzyki Oratoryjnej Musica Sacromontana podkreślają nie tylko wspaniałą akustykę bazyliki świętogórskiej, ale także wyjątkową duchową atmosferę. Ta świątynia jest nie tylko piękna i wspaniale przygotowana na każdy koncert, ale ma w sobie coś niewyrażalnego, pozazmysłowego. Przez te mury mówią wieki modlitw, nabożeństw, nawróceń i cudów oraz dawnych wykonań muzyki świętogórskich mistrzów. Wszystko to sprawia, że koncerty w bazylice mistycznie przenoszą nas w zupełnie inny czas. Na tym przecież polega doświadczenie sacrum: zatrzymuje się chronos – naturalny bieg rzeczy, a wypełnia się kairos – święty czas przeżywania wartości i wznoszenia serc ku nachylającemu się niebu. O taki wymiar każdego koncertu i każdego zarejestrowanego utworu troszczy się spoglądająca z cudownej ikony Świętogórska Róża Duchowna.
Ks. Jakub Przybylski COr
Dyrektor festiwalu