Muzyki Oratoryjnej MUSICA SACROMONTANA
Gostyń – Święta Góra 2024
sobota, 28 września 2024 r., godz. 19:30
DOTYK ANIOŁA
Narodowy Zespół Solistów – Kijowska Camerata
Oleh Marynchenko – dyrygent
Bogdana Pivnenko – skrzypce
Miasto Maryi (polska premiera) utwór dedykowany miastu Mariupol – Zoltan Ałmaszi
Na otwarcie kolejnej edycji festiwalu zaprosiliśmy Narodowy Zespół Solistów „Kyiv Camerata” z Kijowa. Jest to wiodący ukraiński zespół wykonujący muzykę kameralną różnych stylów i epok. Repertuar zespołu wypełniają utwory A. Vivaldiego, J. S. Bacha, J. Haydna, W. A. Mozarta, E. Griega, A. Dwořaka, P. Czajkowskiego, I. Strawińskiego, A. Schoenberga, jak również najbardziej znaczące przykłady muzyki awangardowej drugiej połowy XX wieku. Najważniejszą część aktywności zespołu zajmuje jednak wykonywanie i popularyzacja rodzimej ukraińskiej muzyki współczesnej. Zespół ma na swym koncie szereg nagrań archiwalnych dla ukraińskiego radia i telewizji, a także znaczący dorobek płytowy. Jest stałym uczestnikiem najważniejszych festiwali muzycznych Ukrainy. „Kyiv Camerata” odbyła liczne tournée koncertowe w Niemczech, Austrii, Francji, USA, Chinach, Polsce, Grecji, Rosji, krajach bałtyckich, Armenii, Gruzji. Wielki kunszt wykonawczy oraz dobór repertuaru sprawią, że w czasie koncertu pięknem zostaniemy dotknięci niemalże jak przez wysłańca niebios.
niedziela, 29 września 2024 r., godz. 18:30
SPEAKING CONCERTS – ALLELUJA, CZYLI HAENDEL I JEGO MESJASZ
Koncert dedykowany Bankowi Gospodarstwa Krajowego z okazji 100-lecia
Marzena Michałowska – sopran
Dawid Biwo – bas
Poznański Chór Chłopięcy (przygotowanie Jacek Sykulski)
Orkiestra Collegium F
prof. Marcin Sompoliński – dyrygent, prowadzenie koncertu
Drugi koncert Festiwalu to najsłynniejsza muzyczna opowieść o życiu, śmierci i zmartwychwstaniu Chrystusa, skomponowana w zaledwie dwa tygodnie, wystawiona po raz pierwszy 1742 roku w Dublinie – to właśnie Oratorium „Mesjasz” Georga Friedricha Haendla. Dokładnie tydzień i… 282 lata po premierze tego arcydzieła, wybrzmi najbardziej znane „Alleluja” w historii! Wspaniali soliści, niesamowita muzyka i fascynujący komentarz prof. Marcina Sompolińskiego gwarantują niezapomniany wieczór. Niepowtarzalny koncert muzyki klasycznej połączony z fascynującym i błyskotliwym wykładem. Fuzja muzyki, sztuki, nowoczesnych multimediów, tradycji i szczypty dobrego humoru. Maestro Marcin Sompoliński, dyrygent i prelegent w jednej osobie, z wnikliwością godną detektywa odkrywa tajemnice historii muzyki, dekonspirując pilnie strzeżone sekrety kompozytorów i melomanów, zdzierając maskę powagi z muzyki, która poważną wcale nie jest, pomimo że opowiada – jak to muzyka oratoryjna – o poważnych treściach. Bez wątpienia, ten wieczór oratoryjny w Bazylice na Świętej Górze będzie wyjątkowym, nie tylko muzycznym przeżyciem.
sobota, 5 października 2024 r., godz. 19:30
SPANISH NIGHT
Koncert dedykowany Fundacji Zakłady Kórnickie z okazji 100-lecia śmierci hrabiego Władysława Zamoyskiego
Krzysztof Meisinger – gitara
Patrycja Betley – perkusja
MEISINGER Soloists Ensemble:
Anna Maria Staśkiewicz – 1 skrzypce
Kamil Staniczek – 2 skrzypce
Marek Czech – altówka
Marcel Markowski – wiolonczela
Michał Sobuś – kontrabas
Maria Wilgos – lutnia
Utwory Francisco Tarregi, Manuela De Falla, Isaaca AlbenitzaPastorella, Modlitwa o deszcz – Józefa Zeidlera (pierwsze opracowanie na gitarę i smyczki)
Trzeci z koncertów tegorocznego Festiwalu to niejako poszerzenie świętogórskich odkryć muzycznych o nowe aranżacje dzieł Józefa Zeidlera. Zdaniem krytyki i melomanów z całego świata, Krzysztof Meisenger jest jednym z najwybitniejszych i najbardziej charyzmatycznych gitarzystów klasycznych. Współpracuje z takimi gwiazdami muzyki klasycznej, jak Sumi Jo, Philharmonia Quartett Berlin czy orkiestra Academy of St. Martin in the Fields. Jego talent międzynarodowa krytyka porównuje do talentu takich artystów, jak Piotr Anderszewski czy Pepe Romero, a do jego mistrzów należą wielcy gitarzyści naszych czasów, tacy jak Aniello Desiderio czy Christopher Parkening. Występuje na całym świecie od Tokio po Los Angeles i Buenos Aires, grając koncerty w najbardziej renomowanych salach, takich jak Musikverein w Wiedniu, Wigmore Hall w Londynie, Tokyo International Forum, Filharmonia Berlińska, Théâtre du Châtelet w Paryżu czy Teatr Wielki Opera Narodowa w Warszawie. Solista wraz z zespołem „Poland baROCK” zaprosi nas na hiszpańskie ulice, gdzie wykona pierwsze opracowanie na gitarę utworu „polskiego Mozarta”. Tak pomyślany wieczór jest najlepszym dowodem rozwoju artystycznego festiwalu Musica Sacromontana i kreatywność jego dyrektora artystycznego.
niedziela, 6 października 2024 r., godz. 18:30
SKARBY MUZYKI POLSKIEJ – Andrzej Siewiński i Józef Zeidler
Koncert dedykowany ks. Zbigniewowi Starczewskiemu COr z okazji 50-lecia kapłaństwa
Media vita (anonim, kancjonał benedyktynek sandomierskich, 1721)
Requiem – Andrzej Siewiński (zm. przed 1726)
Agnus Dei, Dona Dobis Pacem – Missa ex D – Józef Zeidler
Zespół Śpiewaków Miasta Katowice „Camerata Silesia” oraz soliści: Agnieszka Krusz – alt, Grzegorz Wollmann – kontratenor, Łukasz Nowak – tenor, Aleksandra Poniszowska – sopran, Bogumił Stelmach – tenor, Magda Szostak-Krupowicz – sopran, Izabela Kopiec – alt, Remigiusz Nowak – bas, Adam Myrczek – narrator
Zespół Instrumentów Historycznych „Baroque Sonus”: Aleksandra Radwańska, Łukasz Krusz – skrzypce, Małgorzata Józefowska, Agnieszka Mazur – oboje, Justyna Młynarczyk – viola da gamba, Tomasz Orlow – pozytyw
Anna Szostak – dyrygentka
Podczas ostatniego koncertu Festiwalu usłyszymy interpretację niezwykle pięknej i – niestety – bardzo rzadko wykonywanej muzyki. Będziemy mieli okazję zanurzyć się w staropolską i barokową pompa funebris, w jej najpiękniejszym, muzycznym wymiarze. Muzyczną oprawę mszy żałobnej uzupełniono o jeszcze jeden, nieodzowny a jednocześnie bardzo interesujący element. Jest nim aktorska interpretacja fragmentu kazania żałobnego z XVII wieku. Kazania takie stanowiły ważną część ceremonii pogrzebowej w dawnej Polsce. Były to niejednokrotnie bardzo długie (nawet kilkugodzinne), pełne retorycznych figur traktaty, poświęcone marności ludzkiej egzystencji, w których pojawiały się także pochwały zasług zmarłego oraz jego rodu.
Od najdawniejszych czasów wzgórze opodal miasta Gostynia było nazywane locus sacer (łac. miejsce święte) i locus Matri Dei (łac. miejsce Matki Boga). Już w roku 1468 istniała tu pierwsza cudami słynąca kaplica ku czci Matki Bożej. Cudownie uzdrowiony magnat wielkopolski Adam Florian Konarzewski stał się pierwszym fundatorem Świętej Góry. Dzięki niemu i wdowie po nim, Zofii z Opalińskich, w latach 1676-1698 wybudowano obecną świątynię – bazylikę p.w. Niepokalanego Poczęcia NMP oraz św. Filipa Neri. Jest ona wzorowana na weneckiej bazylice Santa Maria della Salute, będącej również dziełem Baldassara Longheny. Imponującą kopułę, zakrystię oraz klasztor zaprojektował natomiast Pompeo Ferrari. Walory duchowe, historyczne i architektoniczne Świętej Góry zostały ukazane przez podniesienie świątyni do godności Bazyliki Mniejszej (1971) i uznanie całego zespołu klasztornego za Pomnik Historii Prezydenta RP (2008). Od 1668 roku kustoszami Sanktuarium Świętogórskiego są księża filipini, których charyzmatem jest ewangelizacja przez szeroko pojętą kulturę.
Klasztor Księży Filipinów na Świętej Górze posiada bogatą tradycję muzyczną. Rozpoczynając swoją pracę duszpasterską w Polsce, księża filipini realizowali ideę oratoryjną św. Filipa Neri, który działał w Rzymie w XVI wieku. W swojej oryginalnej metodzie głoszenia Ewangelii wielką rolę przypisywał muzyce, przez którą łatwiej dotrzeć do głębi ludzkiego serca. W związku z tym gromadził w swoim oratorium także wybitnych muzyków i kompozytorów, takich jak Giovanni Animuccia, czy Giovanni Pierluigi da Palestrina oraz dał początek oratorium jako nowej formie muzycznej. Od XVII wieku istniała w Gostyniu kapela świętogórska, która uświetniała uroczystości religijne, a także koncertowała na dziedzińcu klasztornym. Była to kontynuacja filipińskiej tradycji muzycznej, która mogła przybrać w Gostyniu wielkie rozmiary dzięki wsparciu ze strony fundatorów – Konarzewskich, Mycielskich i Opalińskich. Ambicją Zgromadzenia było zatrudnianie najwybitniejszych muzyków i kompozytorów. Tworzyli oni nowe utwory dla potrzeb istniejącego sanktuarium, a także gromadzili dzieła muzyczne największych ówczesnych europejskich mistrzów. Naszą muzyczną schedą jest więc kilkusetletnia biblioteka kapeli. W związku z tym w archiwach znajdują się do dziś kopie utworów m. in. Haydna, Mozarta, Diterrsdorfa, Cherubiniego, Pokornego, Novotnego, Pichla, Stamitz’a, Lohr’a, Habla oraz oryginalne utwory polskich kompozytorów m. in. Jana Wańskiego, Franciszka Ścigalskiego, Maksymiliana Koperskiego oraz Józefa Zeidlera. Ostatnie badania muzykologiczne archiwaliów muzycznych w klasztorze na Świętej Górze potwierdzają ich niespotykane walory. Bardzo liczne siedemnasto- i osiemnastowieczne manuskrypty stanowią niezwykle cenne dziedzictwo narodowe. Znaczenie prawykonań w czasie naszego festiwalu jest tym cenniejsze, że zawartość świętogórskiego archiwum muzycznego jest dotąd niepublikowana.
Wszyscy, którzy uczestniczą w koncertach Festiwalu Muzyki Oratoryjnej Musica Sacromontana podkreślają nie tylko wspaniałą akustykę bazyliki świętogórskiej, ale także wyjątkową duchową atmosferę. Ta świątynia jest nie tylko piękna i wspaniale przygotowana na każdy koncert, ale ma w sobie coś niewyrażalnego, pozazmysłowego. Przez te mury mówią wieki modlitw, nabożeństw, nawróceń i cudów oraz dawnych wykonań muzyki świętogórskich mistrzów. Wszystko to sprawia, że koncerty w bazylice mistycznie przenoszą nas w zupełnie inny czas. Na tym przecież polega doświadczenie sacrum: zatrzymuje się chronos – naturalny bieg rzeczy, a wypełnia się kairos – święty czas przeżywania wartości i wznoszenia serc ku nachylającemu się niebu. O taki wymiar każdego koncertu i każdego zarejestrowanego utworu troszczy się spoglądająca z cudownej ikony Świętogórska Róża Duchowna.
Ks. Jakub Przybylski COr
Dyrektor festiwalu