To już szesnasty album płytowy, który ukazał się w serii wydawniczej MUSICA SACROMONTANA! Album zatytułowany „Organy świętogórskie – Julian Gembalski” został nagrany w bazylice księży filipinów 14 i 15 września 2020 roku, krótko przed ubiegłorocznym XV Festiwalem Muzyki Oratoryjnej.
Reżyserem i producentem nagrań był – jak co roku – Łukasz Kurzawski. Sprzęt do nagrań nieodpłatnie użyczyło nam Radio Poznań.
Julian Gembalski jest profesorem nauk muzycznych, do 2020 roku prowadził klasę organów i pełnił funkcję kierownika Katedry Organów i Muzyki Kościelnej na Akademii Muzycznej w Katowicach. W latach 1996-2002 był rektorem tej uczelni. Jest założycielem pierwszego Muzeum Organów w Europie Środkowej. Od wielu lat pełni funkcję archidiecezjalnego wizytatora organów i organistów. Występował z koncertami w Europie i USA, nagrał ponad 50 płyt CD oraz prezentował brzmienie około 120 organów dla polskich rozgłośni radiowych. Jest laureatem Złotego Fryderyka 2021 za całokształt swej pracy artystycznej.
O świętogórskich organach i muzyce znajdującej się na płycie prof. Julian Gembalski pisze:
Nieczynny od wielu lat instrument organowy na Świętej Górze rozebrano w 2016 roku. W ramach rewitalizacji wnętrza barokowej świątyni, wybudowano w latach 2016-2017 nowe organy, o trakturze mechanicznej i estetyce brzmienia nawiązującej do wzorca barokowo-klasycystycznego. Zabytkowa szafa otrzymała pierwotny kształt i kolorystykę. Organy zbudował Marek Cepka z Popowa k. Wronek.
Prezentowany na płycie repertuar, ukazujący bogactwo brzmienia gostyńskich organów, nawiązuje bezpośrednio do tradycji muzycznej sanktuarium i działającego przez dwa wieki środowiska muzycznego przy klasztorze księży filipinów. Jest to muzyka organowa kompozytorów, którzy znani byli na Świętej Górze z zachowanych dzieł wokalno-instrumentalnych, a także muzyka twórców kojarzonych z Oratorium św. Filipa Neri, uczestniczących w życiu duchowym zgromadzenia. Jak wspomniano już wcześniej, w zbiorach gostyńskich nie zachowała się żadna solowa muzyka organowa, choć nie można wykluczyć, że działający w Gostyniu organiści wykonywali utwory organowe, a miejscowi kompozytorzy i kopiści wprowadzali ją do klasztornych zbiorów. Dlatego w przyjętym kluczu repertuarowym sięgnąłem do dzieł organowych kompozytorów, którzy oddziaływali swą twórczością na środowisko muzyczne dawnej Europy i wykonywani byli w jej znaczących centrach, w tym także w klasztorze gostyńskim.
Autorami utworów, których dzieła znalazły się na płycie, są następujący kompozytorzy: Giovanni Pierluigi da Palestrina, Francisco Soto de Langa, Thomas Ludovico da Vittoria, Wolfgang Amadeus Mozart, Jan Křtitel Vaňhal, Ferdinando Gasparo Bertoni, Alfons Szczerbiński. Płyta zawiera także improwizacje na temat muzyki świętogórskiej Juliana Gembalskiego.
O ostatnich utworach prof. Julian Gembalski pisze:
Ostatnie dwa utwory, to mój hołd złożony środowisku klasztoru gostyńskiego i jego patronce – Matce Boskiej Świętogórskiej. Jest to zarazem hołd złożony najwybitniejszemu muzykowi tego klasztoru – Józefowi Zeidlerowi, który służbie muzyce w Świętogórskim Sanktuarium poświęcił 30 lat swego życia.
Wariacje na temat pieśni do Matki Boskiej – „Witaj Gostyńska Matko Różańcowa” – utrzymane są w konwencji neoklasycznej, wykorzystującej różne techniki opracowania pieśni kościelnej, znane z partit dawnych mistrzów. Różnorodność zastosowanych technik pozwoliła na pokazanie bogactwa kolorystycznego organów i możliwości tworzenia zróżnicowanych nastrojów wyrazowych.
Bogactwo to ukazane zostało także w improwizacji na temat pieśni Józefa Zeidlera „Modlitwa o deszcz”. Współczesna konwencja kompozytorska, różnorodność faktur i ukryta symbolika zastosowanych środków pokazały gostyńskie organy w zupełnie nowym świetle, niedostępnym w muzyce klasycznej. Ukazały też ich doskonałość techniczną, wpisując ten instrument w fenomen architektury i sztuki, jakim jest Świętogórskie Sanktuarium.
Najnowszą płytę z serii MUSICA SACROMONTANA można kupić na furcie klasztornej – w dni powszednie w godz. od 8.30 do 19.00, a w niedzielę w godz. od 8.30 do 13.00.
A 25-26 września oraz 2-3 października br. serdecznie zapraszamy na koncerty w ramach Festiwalu MUSICA SACROMONTANA 2021.
Leszek Jankowski
Zobacz więcej – zakładka PŁYTY